Odrzucenie spadku

Gdy spadkobiercą jest osoba małoletnia, to zazwyczaj rodzice, jako przedstawiciele ustawowi małoletniego dziecka składają oświadczenie o odrzuceniu spadku w jego imieniu. Co do zasady taka czynność wymaga zgody sądu rodzinnego. Natomiast jeżeli dziecko jest powołane do dziedziczenia wskutek uprzedniego odrzucenia spadku przez rodzica, to czynność polegająca na odrzuceniu spadku w imieniu dziecka przez rodzica, któremu w tym zakresie przysługuje władza rodzicielska, gdy jest dokonywana za zgodą drugiego z rodziców, któremu również w tym zakresie przysługuje władza rodzicielska, albo gdy jest dokonywana wspólnie, nie wymaga zezwolenia sądu opiekuńczego albo, w przypadkach wskazanych w art. 640¹ ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego, sądu spadku – jeżeli spadek odrzucają inni zstępni rodziców tego dziecka. W braku porozumienia rodziców wymagana jest zgoda sądu.

Aby móc odrzucić spadek w imieniu małoletniego bez zgody sądu trzeba więc spełniać następujące warunki:

1. rodzicom musi przysługiwać władza rodzicielska – nie mogą być jej pozbawieni;
2. na odrzucenie spadku w imieniu dziecka zgodę muszą wyrazić oboje rodzice – jeżeli jeden z rodziców się sprzeciwia, albo z jakiś powodów nie chce lub nie może wyrazić zgody na odrzucenie spadku w imieniu małoletniego, wówczas drugi rodzic nie będzie mógł skorzystać z tej procedury i będzie musiał uzyskać zgodę sądu na odrzucenie spadku w imieniu dziecka;
3. tytuł powołania do dziedziczenia dziecka musi wynikać z faktu, że wcześniej po tym samym spadkodawcy spadek odrzucił rodzic we własnym imieniu (po uprzednim odrzuceniu spadku przez któregokolwiek z rodziców), czyli np. matka odrzuca spadek po swojej matce (babce dziecka), a następnie przedstawiciele ustawowi dziecka odrzucają spadek po babce, bo doszło do dziedziczenia w wyniku odrzucenia spadku przez jego matkę (córkę babki), jeżeli natomiast dziecko ma swój własny tytuł do dziedziczenia, wówczas przedstawiciel ustawowy będzie mógł odrzucić spadek dopiero po uzyskaniu zgody sądu – tak będzie np. gdy umrze ojciec dziecka i jednocześnie mąż matki tego dziecka – w takiej sytuacji dziecko dziedziczy od razu dlatego, że jest zstępnym zmarłego, a nie dlatego, że żona zmarłego odrzuciła spadek po nim;
4. odrzuceniu spadku przez innych zstępnych rodziców tego dziecka – inni zstępni (dzieci, wnuki, prawnuki) tego rodzica, który był spadkobiercą zmarłego i w wyniku którego odrzucenia spadku do dziedziczenia doszła osoba małoletnia również odrzucili spadek – oznacza to, że jeżeli matka odrzuca spadek po swojej matce (babce dziecka) i ma ona dwoje dzieci, to każde z tych dzieci musi odrzucić spadek – jeżeli to osoby niepełnoletnie to oczywiście w jednym oświadczeniu przedstawiciel ustawowy będzie mógł odrzucić spadek w imieniu tych dzieci, natomiast jeżeli jedno z tych dzieci jest pełnoletnie to najpierw będzie musiało odrzucić spadek dziecko pełnoletnie, aby przedstawiciele ustawowi małoletniego mogli odrzucić spadek w imieniu dziecka.